گزارش اختصاصی خبر۲۴،بر اساس آمارهای غیررسمی، مصرف «گل» (ماریجوانا) در ایران به سنین نوجوانی کشیده شده و نوجوانان ۱۳ تا ۱۷ ساله بیش از گذشته در معرض خطر قرار گرفتهاند. خانوادهها و مدارس از پیامدهای جسمی و روانی این پدیده نگراناند.
مصرف گل در میان نوجوانان و جوانان در سالهای اخیر به یکی از نگرانیهای جدی اجتماعی تبدیل شده است. این ماده اغلب با تصور نادرست «کمخطر بودن» شناخته میشود، اما پیامدهای آن میتواند سلامت روان، عملکرد تحصیلی و آینده اجتماعی نوجوانان را بهطور جدی تحت تأثیر قرار دهد. کارشناسان تأکید میکنند که خانوادهها، مدارس و جامعه در پیشگیری، شناسایی زودهنگام و برخورد صحیح با این پدیده نقش تعیینکنندهای دارند.
بررسیها نشان میدهد مصرف گل میتواند باعث اختلال در تمرکز و حافظه کوتاهمدت، اضطراب، کاهش انگیزه، افسردگی، اختلال خواب و وابستگی روانی شود. این آسیبها در سنین نوجوانی به دلیل رشد مغز، عمیقتر و ماندگارتر است. در چنین شرایطی، نحوه مواجهه خانواده با تغییرات رفتاری نوجوان اهمیت دوچندان مییابد.
کارشناسان حوزه اجتماعی تأکید میکنند که خانواده نخستین محیطی است که میتواند از گرایش نوجوان به مصرف مواد جلوگیری کند یا ناخواسته زمینه پنهانکاری و تشدید آسیب را فراهم آورد. نبود گفتوگوی صمیمی، فضای پرتنش، واکنشهای تند و تنبیهی و بیتوجهی به سلامت روان نوجوان از عواملی است که او را به سمت منابع بیرونی و غیرقابل اعتماد سوق میدهد. در مقابل، ایجاد رابطه مبتنی بر اعتماد، گفتوگوی زودهنگام درباره مواد، توجه به فشارهای روانی و اجتماعی نوجوان و واکنش آرام در صورت مشاهده نشانههای مصرف، از مهمترین نقشهای خانواده در کاهش آسیب محسوب میشود. خانوادهها همچنین در هدایت نوجوان به سمت مشاوره و درمان و همکاری با مدرسه در مسیر بازتوانی نقش کلیدی دارند.
امیرحسین قاسمی، کارشناس حوزه اجتماعی و مدیرعامل مؤسسه همیاری، در گفتوگویی به بررسی ابعاد مختلف مصرف گل در میان نوجوانان پرداخته است؛ از ماهیت این ماده و وضعیت قانونی آن گرفته تا دلایل افزایش مصرف و راهکارهای پیشگیری و درمان.
گل چیست و چه اثراتی دارد؟
قاسمی توضیح میدهد: گل یا ماریجوانا یکی از رایجترین مواد مخدر و روانگردان در ایران است که از گل و سرشاخههای گیاه کانابیس به دست میآید. ماده فعال آن THC است که باعث تغییر ادراک، سرخوشی و احساس آرامش میشود، اما میتواند اضطراب، گیجی و اختلال در تمرکز و حافظه کوتاهمدت را هم ایجاد کند. مصرف مداوم و طولانیمدت ممکن است به وابستگی روانی، اختلال خواب، افسردگی و کاهش انگیزه منجر شود. اثرات آن در نوجوانان و جوانان به دلیل رشد مغز، بسیار شدیدتر و آسیبپذیرتر است.
وضعیت قانونی گل در ایران
در ایران، مصرف، نگهداری، خرید و فروش گل کاملاً غیرقانونی است و طبق قانون جرم محسوب میشود. حتی تولید و توزیع آن نیز مجازات سنگین دارد. برخلاف برخی کشورها که مصرف پزشکی یا تفریحی آن مجاز است، در ایران هیچ قانونی برای استفاده از گل وجود ندارد.
چرا مصرف گل در میان نوجوانان افزایش یافته است؟
قاسمی دلایل افزایش مصرف را چندجانبه میداند: تصویر ذهنی غلط از کمخطر بودن گل، فشارهای روانی و اجتماعی مانند استرس تحصیلی و نگرانی از آینده، دسترسی آسان و قیمت مناسب، تأثیر همسالان، ضعف آموزشهای علمی، تأثیر رسانهها و نبود گفتوگوی سالم در خانواده از مهمترین عوامل هستند.
او درباره انواع رایج گل در ایران میگوید: گل ضعیف با THC پایین و اثر کوتاه، گل قوی یا اصلاحشده با THC بالاتر و اثر شدیدتر، و گلهای موسوم به خارجی مانند White Widow، Amnesia، Gorilla و Lemon Haze که بیشتر برای توصیف قدرت یا بو به کار میروند. هیچ کنترل کیفی رسمی وجود ندارد و مصرفکنندگان از قدرت واقعی یا وجود ناخالصیها و سموم احتمالی اطلاع ندارند.
راهکارهای پیشگیری و درمان
قاسمی راهکارها را در سه سطح مدرسه، خانواده و جامعه ضروری میداند. در مدارس باید آموزش علمی و واقعی، مهارت «نه گفتن»، حضور مشاور امن و ارائه فعالیتهای جایگزین جذاب مورد توجه قرار گیرد. در خانوادهها نیز ایجاد رابطه صمیمی، گفتوگوی زودهنگام و مستمر، شفافسازی پیامدها، توجه به سلامت روان نوجوان و واکنش آرام و مشاورهای اهمیت دارد. در سطح جامعه بر اطلاعرسانی غیرشعاری، ایجاد مراکز مشاوره و درمان در دسترس و برنامههای فرهنگی و جمعی تأکید میکند.
درباره درمان و بازتوانی نوجوانان مصرفکننده نیز میگوید: درمان باید شامل مشاوره و رواندرمانی فردی یا گروهی، حمایت خانواده و مدرسه، فعالیتهای مهارتآموزی و گروههای حمایتی باشد و در موارد جدی از مداخلات تخصصی پزشکی استفاده شود. هدف اصلی، بازگرداندن نوجوان به مسیر تحصیل و زندگی سالم است.
پیشگیری غیرشعاری و واقعبینانه، آموزش مهارتهای اجتماعی و ایجاد فعالیتهای جایگزین، کلید کاهش گرایش به مصرف گل است. همکاری خانواده، مدرسه و جامعه در ایجاد محیطی امن و شنیده شدن نوجوانان میتواند به کاهش مصرف و آسیبهای اجتماعی منجر شود.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟