به گزارش خبر۲۴،در سایه تحولات ژئوپلیتیکی اخیر و شکل‌گیری اتحادهای اقتصادی جدید، همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت وارد مرحله تازه‌ای شده است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی این همکاری‌ها، نبود پوشش بیمه‌ای مطمئن برای کالاهای عبوری از کریدور راهبردی شمال–جنوب بوده که به‌دلیل تحریم‌های غرب، شرکت‌های بین‌المللی از ارائه آن خودداری می‌کردند. اکنون، با امضای بیمه‌نامه مشترک بین تهران و مسکو، گام مهمی در جهت ایمن‌سازی این مسیر کلیدی و کاهش ریسک‌های ناشی از تحریم برداشته شده است؛ اقدامی که نه‌تنها یک ابزار لجستیکی محسوب می‌شود، بلکه نشانه‌ای از شکل‌گیری زیرساخت‌های مستقل اقتصادی در نظم نوین جهانی است.
کریدور 7200 کیلومتری شمال–جنوب به‌عنوان یکی از مسیرهای راهبردی تجارت جهانی، کشورهای حوزه خلیج‌فارس، آسیای مرکزی، ایران، قفقاز، روسیه و هند را به یکدیگر متصل می‌کند. این کریدور که شامل مسیرهای ریلی، جاده‌ای و دریایی است، بنا بر برآورد کارشناسان، می‌تواند مدت زمان حمل کالا بین هند و روسیه را از 45 روز به حدود 20 روز کاهش دهد.
با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی از جمله جنگ روسیه و اوکراین، انسداد برخی مسیرهای سنتی مانند کانال سوئز، بحران دریای سرخ و مداخلات ایالات متحده در مسیرهای تجاری، اهمیت کریدور شمال–جنوب بیش از گذشته برجسته شده است. در همین راستا، موضوع بیمه بارهای ترانزیتی در این مسیر، به یکی از دغدغه‌های اصلی بازرگانان و دولت‌ها تبدیل شده است.
بیمه به‌عنوان یکی از ارکان زنجیره تأمین بین‌المللی، نقش حیاتی در کاهش ریسک‌هایی نظیر سرقت، تصادف، خسارت به کالا، تأخیر در تحویل، و حتی مخاطرات سیاسی و تحریم‌ها دارد. با توجه به خودداری بسیاری از شرکت‌های بیمه بین‌المللی از ارائه خدمات به ایران و روسیه تحت فشار تحریم‌ها، تدوین یک چارچوب مشترک بومی بیمه‌ای می‌تواند این خلا را پر کرده و الگویی برای سایر کشورهای مستقل فراهم آورد.
بر اساس اطلاعات منتشرشده، بیمه‌نامه مشترک ایران و روسیه به‌صورت کنسرسیومی میان شرکت‌های بیمه داخلی دو کشور و با حمایت سفارت ایران در روسیه طراحی و امضا شده است.
پوشش کامل تمام کالاهای ترانزیتی از مبدأ تا مقصد (زمینی، ریلی و دریایی)، جبران خسارات احتمالی ناشی از حوادث طبیعی، سرقت، تصادف و توقف مسیر، پوشش ریسک‌های سیاسی و تحریمی، از جمله توقیف کالا یا ایجاد موانع در بنادر ثالث، تضمین پرداخت خسارت به شرکت‌های حمل‌ونقل ایرانی و روسی و تسریع در روند پرداخت خسارات از طریق سازوکار داوری مشترک اهداف اصلی این سند بیمه‌ای عنوان شده است.
یکی از پیامدهای مهم این بیمه‌نامه، افزایش اعتماد صادرکنندگان و سرمایه‌گذاران خارجی به مسیر ترانزیتی شمال–جنوب است. در سال‌های گذشته، نبود بیمه شفاف و پایدار، از جمله موانع اصلی توسعه سرمایه‌گذاری در این مسیر بوده است.
به گفته کارشناسان ایجاد سازوکار بیمه‌ای مستقل میان ایران و روسیه، نقطه عطفی در استقلال زنجیره تأمین کشورهای شرقی از سلطه سیستم مالی و بیمه‌ای غربی است. این اقدام، نه‌تنها یک ابزار لجستیکی، بلکه یک پیام سیاسی و اقتصادی قدرتمند برای جهان است.
برخی کارشناسان نیز معتقدند این بیمه‌نامه می‌تواند مقدمه‌ای برای شکل‌گیری یک اتحاد بیمه‌ای منطقه‌ای در چارچوب بلوک‌های اقتصادی مانند بریکس یا سازمان همکاری شانگهای باشد. با پیوستن کشورهای دیگر به این ساختار، کریدور شمال–جنوب می‌تواند از یک مسیر لجستیکی صرف به یک نظام مکمل اقتصادی تبدیل شود.
