به گزارش خبر۲۴، براساس داده‌های رسمی، در تیرماه ۱۴۰۴، ۶۸۰۹ عنوان کتاب در کشور منتشر شده است؛ رقمی که در مقایسه با بازه مشابه در سال گذشته (۷۸۹۳ عنوان) کاهشی معنادار را نشان می‌دهد. البته برخی کارشناسان این کاهش را ناشی از «ثبت دیرهنگام داده‌ها در سامانه خانه کتاب» می‌دانند، اما با درنظر گرفتن سایر شاخص‌ها، می‌توان از یک روند نزولی در صنعت نشر سخن گفت.
🔹 افت شمارگان؛ کاهش مخاطب یا بحران اقتصادی؟
شمارگان کل کتاب‌های منتشرشده در تیرماه بالغ بر ۴ میلیون و ۸۶۷ هزار نسخه بوده است، اما میانگین شمارگان هر عنوان از ۸۳۰ نسخه در سال گذشته به ۷۱۴ نسخه رسیده؛ یعنی کاهش ۱۴ درصدی.
کاهش شمارگان، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های افت تیراژ و استقبال مخاطب است و برخی تحلیل‌گران آن را بازتابی از وضعیت معیشتی و اولویت‌های اقتصادی جامعه در شرایط تورمی می‌دانند.
🔹 رشد قیمت؛ کتاب کالایی لوکس می‌شود؟
میانگین قیمت کتاب در تیرماه به ۱۸۹ هزار تومان رسیده است؛ افزایشی ۲۲ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته. این در حالی است که شمارگان کاهش یافته و به‌نظر می‌رسد بخشی از افزایش قیمت، حاصل سرشکن‌شدن هزینه‌های تولید بر تیراژ پایین باشد.
ارزش ریالی کل کتاب‌های منتشرشده در تیرماه نیز بیش از ۹ میلیارد تومان برآورد شده است.
📊 تحلیل موضوعی: علوم اجتماعی در صدر، کودک و نوجوان در ثبات
در دسته‌بندی محتوایی کتاب‌ها، علوم اجتماعی با انتشار ۱۴۲۸ عنوان در صدر قرار دارد. پس از آن، ادبیات با ۱۲۷۸ عنوان و کودک و نوجوان با ۸۲۳ عنوان جای دارند.
ادبیات:
• تالیف: ۸۹۸ عنوان
• ترجمه: ۳۸۰ عنوان
• مجموع نسخه‌ها: ۷۴۸ هزار و ۴۶۷
• میانگین شمارگان: ۵۸۵ نسخه
• میانگین قیمت: ۱۸۶ هزار تومان (افزایش ۸٪)
کودک و نوجوان:
• تالیف: ۵۵۵ عنوان
• ترجمه: ۲۶۸ عنوان
• مجموع نسخه‌ها: ۹۹۰ هزار و ۲۰۸
• میانگین قیمت: ۹۸ هزار تومان (بدون تغییر نسبت به سال گذشته)
🔎 جمع‌بندی تحلیلی:
بازار نشر در تیرماه ۱۴۰۴ با رشد قیمت، افت تیراژ و کاهش عناوین منتشرشده، چهره‌ای نگران‌کننده از خود به‌نمایش گذاشته است. استمرار این روند می‌تواند صنعت نشر را به‌سمت کاهش نقش فرهنگی، انزوای ناشران مستقل، و افت مخاطب کتاب سوق دهد.
از سوی دیگر، تثبیت قیمت در حوزه کودک و نوجوان، در حالی که شمار تجدیدچاپ‌های آن از چاپ اول پیشی گرفته، می‌تواند نشانه‌ای از تغییر ذائقه خانواده‌ها یا توجه به بازنشر آثار پرفروش باشد.
به‌نظر می‌رسد نظام حمایت فرهنگی و یارانه‌ای کتاب نیازمند بازنگری و برنامه‌ریزی فوری است، پیش از آن‌که «کتاب» از سبد مصرف خانوار ایرانی حذف شود.
