به گزارش خبر۲۴، بیستم آبان‌ماه امسال بود که برای نخستین بار در چند دهه اخیر، اعمال خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده در بخش خانگی را شاهد بودیم. برنامه‌هایی به‌منظور قطع برق خانگی به‌طوری که هر مشترک روزانه دو ساعت سهمیه قطع برق داشته باشد، تنظیم شد؛ اما در ادامه، سهم هر مشترک از خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده به دو یا سه نوبت قطع برق دوساعته در هفته رسید.
حدود ۲ هفته این برنامه‌های خاموشی در سراسر کشور اجرا شد و در نهایت، از روز گذشته خاموشی‌های برنامه ریزی شده پاییزه، متوقف شد.
چه شد که خاموشی‌های پاییزه آغاز شد؟
پایین بودن سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها دلیل اصلی اعمال خاموشی‌ها بود. به علت ناترازی موجود گاز در فصول سرد سال، نیروگاه‌ها به دلیل افزایش مصرف گاز بخش خانگی، در گازرسانی دچار محدودیت می‌شوند و ناچار به استفاده از سوخت مایع به عنوان سوخت جایگزین هستند. از اینرو می‌بایست در فصل گرم سال، ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها تا حد قابل قبولی پُر شود تا نیروگاه‌ها بتوانند در شرایط کسری تخصیص گاز، با تکیه بر ذخایر سوخت مایع، تولید برق پایداری در زمستان داشته باشند.
در نیمه نخست امسال، مصرف مازوت در بخش نیروگاهی رشدی دوبرابری و مصرف گازوئیل رشدی ۱.۸برابری داشته است. تخصیص سوخت مایع به نیروگاه‌ها در نیمه نخست سال جاری، در بخش مازوت ۵۰درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل و در بخش گازوئیل ۲۶درصد رشد داشته، اما ازآن‌جایی که شیب رشد مصرف سوخت مایع در بخش نیروگاهی، بسیار بیشتر از رشد تخصیص بوده است، ذخایر نیروگاه‌ها در فصل گرم به اندازه مورد نیاز تکمیل نشد.
مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاه‌ها در ابتدای شهریور سال ۱۴۰۳ نسبت به ابتدای شهریور سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۶درصد کمتر بود؛ در ابتدای شهریورماه ۱۴۰۳ که شروع استقرار دولت چهاردهم بوده، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، ۴۳ درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، ۲۳ درصد کمتر بود.
در تابستان سال جاری، علاوه بر عدم تخصیص مناسب سوخت مایع به نیروگاه‌ها، گاز کمتری نیز به نیروگاه‌ها تحویل شد و این مسئله موجب شد تا نیروگاه‌ها ناچار به استفاده از سوخت مایع بیشتر در روزهای گرم سال شوند.
محاسبات تجمیع مصرف سوخت نیروگاهی (گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت) در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد که در مجموع ۶ درصد گاز کمتری به نیروگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل تخصیص داده شده که این میزان بالغ بر ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب است.
این روند در مهرماه هم ادامه داشت به‌طوری که نسبت به زمان مشابه سال قبل، حدود ۱.۹ میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها تحویل شد و در نیمه نخست آبان‌ماه نیز حدود یک‌میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، تخصیص پیدا کرد که به‌دلیل ادامه تعمیرات دوره‌ای و اساسی پالایشگاه‌ها و معوق شدن تعمیراتی که باید در تابستان انجام می‌شد به‌ماههای مهر و آبان بود.
چه شد که خاموشی‌های خانگی متوقف شد؟
بالاخره در آبان‌ماه تعمیرات پالایشگاه‌ها به اتمام رسید. بیست‌وچهارم آبان‌ماه شورای عالی اقتصاد برای واردات گازوئیل و گاز به وزارت نفت مجوز داد تا کسری سوخت نیروگاهی جبران شود.
روز گذشته که خاموشی‌های برق خانگی متوقف شد، به‌موجب افزایش ۳درصدی سطح ذخایر سوخت نیروگاهی و افزایش گازرسانی به نیروگاه‌ها بود. گازرسانی به نیروگاه‌ها از مجموع ۲۳۰ میلیون مترمکعب سوخت معادل مورد نیاز نیروگاه‌ها به ۱۸۰ میلیون مترمکعب رسید و همین مسئله موجب شد نیروگاه‌ها از نظر سوخت، در شرایط پایداری برای تولید برق قرار بگیرند.
آیا خاموشی‌ها باز می‌گردد؟
توقف خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده خانگی به موجب افزایش سوخت‌رسانی (چه از نظر گاز و چه از نظر سوخت مایع) بود. درشرایط فعلی از مجموع ۸۳۰ میلیون مترمکعب گاز تزریق شده در شبکه حدود ۴۵۰ میلیون مترمکعب در بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء مصرف می شود. با کاهش دمای هوا و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، گازرسانی به نیروگاه‌ها بیش از پیش محدود می‌شود.
سازمان هواشناسی از ورود موج جدید سرما به کشور طی روزهای آتی و کاهش دما و بارش در ۲۲ استان کشور خبر داده است. از اینرو کاهش میزان گازرسانی به نیروگاه‌ها در چنین شرایطی محتمل است. از سوی دیگر، در حال حاضر سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها حدود ۳۰درصد است؛ این درحالی است که سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها در زمان مشابه سال قبل ۷۰ درصد بوده و اکنون ۲ میلیارد لیتر گازوئیل کمتر در مخازن نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل برای ورود به فصل سرما داریم.
مسئولان وزارت نیرو نیز تداوم توقف فعلی خاموشی‌های پاییزه را، مشروط به تأمین مناسب سوخت نیروگاهی اعلام کرده‌اند. از اینرو در صورت کاهش تخصیص گاز و نبود سوخت مایع کافی پشتیبان برای نیروگاه‌ها، احتمال بازگشت خاموشی‌ها وجود دارد.
