به گزارش خبر۲۴،پروژه «کریدور زنگزور» فراتر از یک مسیر ترانزیتی، تبدیل به صحنه‌ای برای بازآرایی توازن ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی شده است؛ صحنه‌ای که در آن ناتو، اسرائیل، ترکیه و جمهوری آذربایجان به دنبال پیاده‌سازی طرحی چندوجهی برای محاصره ژئوپلیتیکی ایران، کاهش نفوذ روسیه و سدسازی مقابل کمربند اقتصادی چین هستند.
کریدور زنگزور؛ نام رمز پروژه مهار
کریدور زنگزور با هدف اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان، از دل جنگ دوم قره‌باغ زاده شد، اما به‌سرعت از قالب یک پروژه حمل‌ونقل خارج و به ابزاری برای «مهار منطقه‌ای سه‌گانه ایران، روسیه و چین» بدل شد.این کریدور نه‌تنها مرز ۴۴ کیلومتری ایران و ارمنستان را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند ارتباط ایران با بازارهای شمالی و اروپایی را به «حسن‌نیت سیاسی ترکیه و باکو» گره بزند.
ناتوی تورانی؛ ائتلافی پنهان با بازیگران آشکار
ترکیه (به‌عنوان عضو فعال ناتو) و آذربایجان با پشتیبانی آمریکا و انگلیس، در خط مقدم این پروژه قرار دارند. در پس‌زمینه نیز اسرائیل، با استفاده از خاک آذربایجان برای عملیات اطلاعاتی و نظامی علیه ایران، عملاً این کریدور را به بازوی امنیتی تل‌آویو در مرز شمالی ایران بدل کرده است.
پیشنهاد اجاره ۱۰۰ ساله این مسیر به یک شرکت چندملیتی با سهام‌داران اسرائیلی، ترکیه‌ای و آذری، آشکارا از پروژه‌ای عمیق‌تر برای استقرار دائمی ناتو در قفقاز حکایت دارد.
اهداف چندلایه غرب از پروژه زنگزور:
1. قطع شریان راهبردی ایران به اروپا و قفقاز
2. مهار راهبردی روسیه در حیاط خلوتش
3. اخلال در پروژه کمربند-جاده چین
4. تثبیت برتری ژئوپلیتیکی ناتو در حاشیه ایران
در چنین چارچوبی، زنگزور «فقط یک مسیر» نیست؛ بلکه «یک کریدور راهبردی برای محاصره نرم ایران» است.
رویارویی ایران: اعلام خط قرمز ژئوپلیتیکی
ایران بارها اعلام کرده است که هرگونه تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی منطقه را خط قرمز خود می‌داند. پیام‌های رسمی، تحرکات میدانی در مرز سیونیک، و فعال‌سازی گزینه‌های نظامی و اقتصادی، همگی بیانگر راهبرد بازدارندگی فعال جمهوری اسلامیدر برابر این پروژه‌اند.
در این راستا، طرح جایگزین «کریدور ارس» به‌عنوان مسیر موازی ترانزیتی از سوی ایران ارائه شده است تا هم پیوند قفقازی تهران حفظ شود و هم بر هم‌زننده انحصار ژئوپلیتیکی ترکیه و آذربایجان باشد.
مخالفان جهانی زنگزور: از مسکو تا پکن
روسیه، در آغاز با نگاهی فرصت‌طلبانه به کریدور زنگزور می‌نگریست، اما با آشکار شدن ماهیت ناتویی پروژه و حذف تدریجی نقش مسکو، اکنون به صف مخالفان پیوسته است. چین نیز با درک تهدید این پروژه نسبت به طرح کمربند-جاده، نسبت به آن موضع منفی گرفته است.
تقاطع منافع ایران، روسیه و چین در مخالفت با زنگزور، می‌تواند به تشکیل یک محور ضدناتو در قفقاز منجر شود.
در پایان اما می توان گفت،کریدور زنگزور پروژه‌ای ژئوپلیتیکی با پیامدهای عمیق برای امنیت ملی ایران است. این پروژه با حمایت غرب و هم‌پیمانان منطقه‌ای‌اش، به دنبال بازترسیم نقشه ژئوپلیتیک قفقاز به نفع ناتو است. ایران برای مهار این روند نیازمند یک راهبرد تلفیقی هوشمندانه در سه سطح است:
-دیپلماسی فعال منطقه‌ای با محوریت روسیه، ارمنستان و چین
-اقدامات بازدارنده اقتصادی و امنیتی نسبت به باکو و آنکارا
-ایجاد آلترناتیوهای ترانزیتی مستقل برای بی‌اثر کردن زنگزور
رضا شریعت
