به گزارش خبر۲۴،در روزهای اخیر، خبری جنجالی با این مضمون در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان دست‌به‌دست شد:«جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، پیش‌بینی کرده است که تا یک ماه آینده بزرگ‌ترین جنگ خلیج فارس با همراهی ترامپ و نتانیاهو آغاز خواهد شد.»
این خبر به‌سرعت وایرال شد و در برخی کانال‌های جریان مقاومت نیز بازنشر یافت. اما آیا اساساً چنین سخنی از بایدن نقل شده؟ آیا مبنای واقعی دارد؟ و چرا این‌قدر سریع فراگیر شد؟
خاستگاه روایت: جعل در کانالی گمنام
ردیابی منبع اولیه نشان می‌دهد که نخستین‌بار کانالی تلگرامی با نام «ایران رویال» و تنها ۷۵۰ دنبال‌کننده، در ساعت ۱۸:۱۸ روز ۲۶ تیرماه، این ادعا را با استناد ساختگی به گفت‌وگوی بایدن با شبکه CBS منتشر کرده است.
در سلسله‌پست‌های این کانال، جمله‌ای از قول بایدن نقل شده که هیچ نشانی از آن در رسانه‌های آمریکایی، به‌ویژه شبکه CBS، یافت نمی‌شود. بررسی محتوای آرشیوی CBS در روزهای منتهی به ۲۶ و ۲۷ تیر، صرفاً یک خبر سلامت‌محور با اشاره‌ای گذرا به بایدن داشته و هیچ مصاحبه‌ای با او در آن بازه زمانی منتشر نشده است.
مسیر انتشار: از تلگرام به توییتر و ایتا
این شایعه ابتدا در کانال‌هایی با مخاطب محدود منتشر شد اما در فاصله کمتر از ۲ ساعت، به پلتفرم‌های بزرگ‌تر راه یافت:
– ساعت ۱۹:۱۸ در کانال «لایو نیوز»
-ساعت ۲۰:۲۵ در «پارتیزان‌نیوز» در ایتا
– ساعت ۲۱:۳۶ توسط کاربری در توییتر که توییتش ۷۰هزار بازدید گرفت
جالب آنکه در این بازنشرها، خبر جعلی هر بار با ظاهری جدید، تیترهایی تحریک‌آمیز و ترکیب تصاویر بایدن، ترامپ و نتانیاهو بازنشر شد تا اثر ادراکی بیشتری بر مخاطب بگذارد.
هدف از جعل: مهندسی انتظارات در آستانه یک دوره تنش
گرچه این شایعه فاقد اعتبار رسانه‌ای است، اما با اهداف روانی‌ـ‌سیاسی قابل تأملی منتشر شده است:
1. تزریق حس انتظار برای جنگ قریب‌الوقوع در فضای رسانه‌ای ایران و منطقه
2. جهت‌دهی افکار عمومی به سمت تصویرسازی از یک محور جنگ‌طلب شامل ترامپ، بایدن و نتانیاهو
3. تضعیف اعتماد به منابع رسمی از طریق پیش‌دستی در روایت‌سازی
4. احتمال تقویت ترس یا تحریک نیروهای مقاومت برای واکنش زودهنگام
خطای برخی رسانه‌های داخلی: بازنشر بدون راستی‌آزمایی
متأسفانه برخی رسانه‌های داخلی با پرمخاطب، به‌جای راستی‌آزمایی، این خبر را به‌عنوان تحلیل احتمالی یا گمانه سیاسی پوشش دادند که این موضوع، ضرورت آموزش دقیق‌تری در حوزه سواد رسانه‌ای را برجسته می‌سازد.
