به گزارش خبر۲۴،نباید پیامدها و آثار غیرقابل جبران برنامه جامع اقدام متشرک را تنها به ” اسنپ بلک” یا همان مکانیسم ماشه خلاصه کرد و از ضربات مهلک آن به عرصه های مختلف امنیتی، سیاسی ،اقتصادی و حتی نظامی چشم پوشی کرد.
به واقع برجام خساراتی را به کشور طی دو سال اخیر تحمیل کرده است که برای درک آن باید نیم نگاهی به مواضع سیاستمداران آمریکایی انداخت و موازی با آن برخی خسارات را نیز مرور کرد.
در همان ابتدا که برجام در تیر ماه سال ۱۳۹۴ منعقد شد، مقامات دستگاه دیپلماسی کشور مواضع واقع بینانه دولتمردان وقت امریکا را غیرواقعی و با هدف فریب افکار عمومی این کشور اعلام می کردند.
شعارهای که هیچ گاه رنگ تحقق نگرفت
به عنوان نمونه زمانی باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده، جان کری وزیر امور خارجه و وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه مشترکا و در تریبون های مختلف ادعا فراوانی را مطرح می کردند، که با دستاوردهای مورد ادعایی دولت وقت و تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در تناقض آشکار بود.
مقامات آمریکایی همگی مباحثی مانند اینکه:
“توانسته اند قدرت بازدارندگی هسته ای ایران را تحدید کنند”، “تحریم های ضدایرانی روی کاغذ تعلیق (و نه لغو) شده است و هیچ گاه برطرف نخواهد شد”، ” شش قطعنامه سازمان ملل لغو نشده و تنها موقتا تعلیق شده است”، ” به محض آنکه ایران تعهدات بسیار گسترده برجام را زیر پا بگذارد، مکانیسم ماشه فعال خواهد و تحریم ها در کوتاهترین زمان احیا خواهند شد” و ” توسعه روابط تجاری،مالی، بیمه و کشتیرانی ایران در سطح بین‌المللی هیچ گاه محقق نخواهد شد” را مطرح می کردند.
امروز بعد از گذشت ۱۰ سال از روز امضای برجام می توان قضاوت منصفانه ای از نتایج برجام داشت و آیا این توافق نامه بین الملل توانست مهمترین هدف طرف ایرانی که همان لغو تمام تحریم های هسته ای را برآورده کند.
طی ۱۰ سال اخیر هیچ سطحی از تحریم های ضدایرانی لغو نشده است، ایران همانند قبل از برجام در فروش نفت با مشکلات عدیده روبروست و در روابط مالی و پولی با سایر کشورها نیز وضعیت به همین منوال است.
برای درک درست هزینه ها و آفت های برجام باید سخنان اخیر جیک سالیوان
مشاور سابق امنیت ملی کاخ سفید:
“برجام توانست ۱۵ سال برنامه هسته‌ای ایران را با کمترین هزینه محدود کند در صورتی‌که حمله پرهزینه آمریکا و اسرائیل تنها چند ماه برنامه هسته‌ای ایران را به تعویق انداخت!”
وی در بخشی از اظهارات خود می گوید: “هدف اصلی ایران از ورود به توافق برجام، رهایی از تحریم‌ها بود. برجام بهترین آورده را برای امنیت آمریکا و اسرائیل به همراه داشت. اگر شک دارید، از اسرائیلی‌ها بپرسید. آنها تأیید خواهند کرد که ایران در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ به تعهداتش پایبند بود، نه ذخایر اورانیوم را جابه‌جا می‌کرد و نه سانتریفیوژهای جدید نصب می‌کرد.”
برجام با خسارت هایی غیر قابل جبران
اینکه چرا برجام نتوانسته هیچ کدام از توقع تان و اهداف طرف ایرانی را محقق نماید را باید در محتوای متنی که طرف ایرانی منعقد کرده جستجو کرد، وندی شرمن معاون وزیر خارجه وقت امریکا در این باره بیان می کند : ” پس به این ترتیب ایران توافق کرد تمام کارهای فنی لازم برای اطمینان دادن از این که تمام مسیرهای تامین مواد شکافت پذیر در این کشور مسدود شده و هیچ زنجیره ای مخفیانه¬ای هم برای تامین مواد شکافت¬پذیر در این کشور قابل شکل¬گیری نباشد را به انجام برساند و 5+1 و اتحادیه اروپا توافق کردند که (با پوزخند) تحریم های هسته‌ای را (موقتا متوقف کنند)، lift لغتی است که در زبان انگلیسی به معنی (معلق نگاه داشتن ,و یا موقتا متوقف کردن) است اما طرف ایرانی lift را به معنی (پایان دادن و خاتمه دادن ترجمه می کرد و به همین دلیل هم ما از این لغت استفاده کردیم- یکی از کارهایی که شخص در دیپلماسی انجام می‌دهد این است که توجه کند زبان اهمیت دارد – و خود این معلق نگه داشتن فقط شامل تحریم های هسته ای و نه تحریم های مربوط به مقابله با تروریزم و یا تحریم های مربوط به نقض حقوق بشر و یا تحریم های مربوط به اشاعه و یا انتقال تسلیحات می شود. ”
اینکه ایران پس از ده سال از امضای سند برجام نتوانسته شاهد لغو و یا حداقل تعلیق تحریم تا باشد و در مقابل صنعت هسته ای عملا طبق برجام متوقف شد را باید در واژگان و عبارات برجام جستحو کرد.
جنگ محصول خوش بینی مذاکراتی به غرب
تقلیل قدرت بازدارندگی هسته ای بواسطه برجام کشور را بعد ۱۰ سال در معرض تجاوز و جنگ قرار داد و فعال سازی قریب‌الوقوع مکانیسم ماشه نشان می دهد که خوش بینی به غرب و تلاش برای مذاکره _ توافق به هر قیمتی نمی تواند کشور را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دهد و در مقابل هزینه های غیر قابل توجهی مانند جنگ را به کشور تحمیل خواهد کرد و این تجربه تلخ را امروز دولتمردان نباید تکرار کنند.
سعید همتی
