-
اندازه متن
+
به گزارش خبر۲۴،پایگاه خبری الجزیره امروز یاداشتی را درباره ایران به قلم غزل اریحی با این عنوان منتشر کرده است: «گذرگاه «ارس» مسیری که ایران به آن امیدوار است تا قواعد بازی در قفقاز را تغییر دهد»به نوشته الجزیره در جریان تحولات ژئوپلیتیکی سریع در جنوب قفقاز، پروژه «کریدور ارس» بهعنوان یک اقدام استراتژیک ایران برای بازتعریف معادلات حمل و نقل و ارتباطات منطقهای برجسته شده است.رسانه قطری الجزیره گزارش داد که در سال ۲۰۲۴، ایران و باکو توافقی برای توسعه این کریدور امضا کردند؛ کریدوری که از شمال ایران عبور کرده و بین جمهوری آذربایجان و منطقه نخجوان ارتباط برقرار میکند و به تهران موقعیتی محوری در شبکه گذرگاههای ترانزیتی بین قفقاز و خاورمیانه میبخشد.
به گزارش الجزیره، کریدور ارس بخشی از زیرساختهای ایران است که هدف آن تضمین استمرار مشارکت تهران در تبادلات تجاری منطقهای و تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی کشور است.به نوشته اریحی، این پروژه در حالی مطرح میشود که میان ایران از یک سو و باکو و ایروان از سوی دیگر درباره ممر زنگزور تنش وجود دارد؛ کریدوری که با مداخله آمریکا از طریق توافق موسوم به «صلح و توسعه» همراه بوده و ایران آن را تلاشی برای کنار گذاشتن نقش تهران در شبکههای ترانزیتی منطقهای میداند.الجزیره افزود، مسئولان ایرانی هشدار دادهاند که واگذاری حق مدیریت زنگزور به آمریکا برای مدت ۹۹ سال میتواند نفوذ تهران را در معادلات منطقهای کاهش دهد. در مقابل، ممر ارس بهعنوان گزینهای عملی و امن مطرح شده که موقعیت ایران را تقویت کرده و نگرانیهای آن درباره کنار گذاشته شدن از تبادلات تجاری منطقهای را کاهش میدهد.(نقشه:کریدور زنگزور)
رسانه قطری در ادامه به اظهارات وزیر راه و شهرسازی ایران، فرزانه صادق، در یک کنفرانس خبری اشاره کرد که تأکید کرده «ما جمهوری آذربایجان را از طریق ایران به نخجوان متصل خواهیم کرد؛ مسیر کریدور ارس همین است.» صادق گفته مسیر پیشنهادی که ایروان با آمریکا به تفاهم رسیده، از مناطق کوهستانی بسیار صعبالعبور عبور میکند و تکمیل آن در آینده نزدیک بعید به نظر میرسد.فرزانه صادق تأکید کرد که کریدور ارس موجود است و نیازمند تکمیل زیرساختها و تأمین منابع است و چالشهای مهندسی شامل حفاری تونلهای دشوار و ساخت پل در مناطق کوهستانی است، اما هدف این است که این کریدور طی یک سال به بهرهبرداری برسد.الجزیره اشاره میکند که این اظهارات نشاندهنده عزم ایران برای تثبیت ممر ارس بهعنوان جایگزینی واقعی برای زنگزور و تقویت نقش تهران بهعنوان گذرگاه اصلی بین قفقاز و خاورمیانه است.(نقشه:کریدور ارس)
گزینه عملی و اقتصادی
مدیر مرکز مطالعات جهان معاصر در تهران، شعیب بهمن، به الجزیره گفت که کریدور ارس پروژهای تازه نیست، بلکه توسعه یک گذرگاه موجود از دههها پیش است، اما تحولات سیاسی در جنوب قفقاز باعث شده ایران آن را بهعنوان جایگزینی برای ممر زنگزور مطرح کند؛ ممری که بازیگران منطقهای و بینالمللی تلاش دارند از طریق اراضی ارمنستان اجرا کنند.وی افزود ایران کریدور ارس را گزینهای عملی، امن و پایدار معرفی کرده است، اما جمهوری آذربایجان و ترکیه علاقه چندانی به استفاده از آن نشان نمیدهند و بیشتر تمایل دارند پروژه زنگزور را دنبال کنند، به دلایل استراتژیک بلندمدت و ارتباط با غرب.بهمن تأکید کرد که پروژه زنگزور یا «مسیر غربی»، از حمایت غرب برخوردار است و میتواند آثار منفی بر منافع ایران داشته باشد، زیرا هدف آن کاهش نقش تهران بهعنوان گذرگاه محوری بین قفقاز و خاورمیانه است.
منافع استراتژیک و اقتصادی ایران
الجزیره به نقل از کارشناس ایرانی در امور بینالملل، اشکان ممبینی، گزارش داد که کریدور ارس که در امتداد شمال ایران و کنار رودخانه ارس امتداد مییابد، نه تنها آذربایجان و نخجوان را متصل میکند، بلکه موقعیت تهران را بهعنوان پلی محوری در مسیرهای شرق-غرب تثبیت میکند، در زمانی که رقابت بینالمللی برای کنترل مسیرهای تجاری جهانی در حال افزایش است.ممبینی افزود که اجرای این پروژه، منافع اقتصادی، امنیتی و سیاسی مهمی برای ایران به همراه دارد و مانع از بروز هرگونه انزوای ژئوپلیتیکی احتمالی میشود. او تأکید کرد که پس از جنگ دوم قرهباغ، ایران نمیتواند این فرصت را نادیده بگیرد، زیرا ممر ارس ابزار مؤثری برای مقابله با پروژههای حاشیهای قدرتهای خارجی مانند آمریکا، ترکیه و اسرائیل است که به دنبال دور زدن نقش ایران هستند.وی همچنین تاکید کرد که اهمیت کریدور فراتر از یک مسیر حمل و نقل سنتی است؛ این پروژه میتواند حجم تجارت منطقهای را افزایش دهد، زمان عبور کالاها را کاهش دهد و موجب همگرایی اقتصادی میان کشورهای همجوار شود. ممبینی گفت که این پروژه، جایگزینی امن و مستقل در برابر پروژههایی مانند زنگزور است که تحت تأثیر غرب و بازیگران منطقهای است و تهدید مستقیمی برای منافع ایران و روسیه محسوب میشود.
به گفته این کارشناس در گفتوگو با الجزیره، توسعه کریدور ارس همچنین میتواند تنشهای قومی و مرزی را کاهش دهد و نفوذ تهران را در قفقاز با اتصال مستقیم آذربایجان و نخجوان از طریق خاک ایران افزایش دهد و از گسترش نفوذ ناتو و اسرائیل در آسیای مرکزی جلوگیری کند. وی افزود با توسعه این مسیر، ایران به بازیگری کلیدی در شبکههای حمل و نقل و تجارت جهانی تبدیل خواهد شد.ممبینی در پایان تأکید کرد که سرعت بخشیدن به اجرای کریدور ارس یک ضرورت ملی است که ایران را قادر میسازد تحولات بزرگ در مسیرهای بینالمللی انرژی و تجارت را دنبال کند و تمرکز بر این ممر نه تنها امنیت ملی ایران را تضمین میکند، بلکه جایگاه کشور را بهعنوان قدرت محوری در اتصال شرق و غرب تثبیت کرده و منافع استراتژیک آن را از فشارها و چالشهای خارجی محافظت میکند.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟