گزارش اختصاصی خبر ۲۴؛ پایگاه هوایی بگرام در ۶۰ کیلومتری شمال کابل، در استان پروان افغانستان، از دهه‌ها پیش به‌عنوان یک مرکز استراتژیک در منطقه شناخته می‌شود. این پایگاه که در دوران اتحاد جماهیر شوروی احداث شد، پس از حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ گسترش یافت و به محور عملیات رزمی، اطلاعاتی و لجستیکی نیروهای ائتلاف بدل شد. با وجود خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱ و تسلط طالبان بر کابل، بگرام همچنان از اهمیت راهبردی برخوردار است و محل تمرکز تحلیل‌های ژئوپلیتیک و نظامی ایالات متحده است.
ترامپ از ابتدای سال ۲۰۲۵ بارها به بازپس‌گیری بگرام اشاره کرده و آن را نه صرفاً یک پایگاه نظامی، بلکه نقطه‌ای حیاتی در رقابت آمریکا با چین، روسیه و نفوذ منطقه‌ای ایران معرفی کرده است. وی بگرام را «در فاصله‌ای یک‌ساعته از تأسیسات حساس چین» توصیف کرده و معتقد است کنترل این پایگاه می‌تواند سلطه آمریکا در منطقه را احیا کند. این موضع علاوه بر اهمیت ژئوپلیتیک، پیام سیاسی و تبلیغاتی قدرتمندی برای کمپین‌های انتخاباتی ترامپ نیز دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد اهمیت واقعی بگرام در چند محور است: اول، نظارت و کنترل مسیرهای ترانزیتی و ارتباطی چین و آسیای مرکزی؛ دوم، امکان اعمال نفوذ بر ساختارهای الکترونیکی و اطلاعاتی منطقه؛ سوم، تسهیل عملیات احتمالی علیه نیروهای متحد ایران و طالبان در افغانستان؛ چهارم، افزایش نفوذ در پاکستان و مهار رقابت‌های هند؛ و پنجم، بهره‌برداری از آشوب یا بی‌ثباتی منطقه‌ای برای تقویت نفوذ آمریکا و ایجاد فشار بر کشورهای همسایه ایران.
پایگاه بگرام، به عنوان یک هاب نظامی-اطلاعاتی، قابلیت پشتیبانی از عملیات هوایی، پهپادی و لجستیکی با حداقل حضور زمینی را دارد. این ویژگی، در الگوی نوین جنگ‌آوری آمریکا که بر فناوری‌های دوربرد، کنترل از راه دور و عملیات غیرمستقیم متمرکز است، اهمیت ویژه‌ای یافته است. خروج آمریکا از افغانستان عمدتاً به دلیل هزینه‌های بالای عملیات زمینی و تلفات سنگین نیروهای آمریکایی بود، اما بگرام این امکان را می‌دهد که ایالات متحده بدون مداخله گسترده زمینی، اهداف خود را در منطقه پیگیری کند.
از سوی دیگر، وضعیت فعلی افغانستان و مرزهای مشترک با پاکستان، فرصتی برای آمریکا فراهم کرده تا در صورت تشدید تنش یا آشوب، بازگشت به منطقه و استقرار مجدد در بگرام را توجیه کند. ایران، با توجه به تجربه تاریخی و نقش میانجیگری خود، بر حفظ ثبات مرزهای شرقی و جلوگیری از ناآرامی‌هایی که می‌تواند جریان‌های افراطی و گروه‌های تروریستی را تقویت کند، تاکید دارد. این سیاست تهران، همسو با منافع امنیتی منطقه و جلوگیری از افزایش فشارهای احتمالی بر مرزهای کشور است.
در مجموع، پایگاه بگرام نماد استراتژیک آمریکا در آسیای مرکزی و همسایگی ایران است. بازپس‌گیری یا استفاده مجدد از آن می‌تواند معادلات قدرت در منطقه را به سود واشنگتن تغییر دهد و امکان اعمال فشار راهبردی بر چین، روسیه و ایران را فراهم آورد. هرگونه تغییر در وضعیت این پایگاه، پیامدهای مهمی برای امنیت و ثبات منطقه دارد و از همین رو، توجه جدی ایران و سایر کشورهای منطقه به آن، امری ضروری است.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟