گزارش اختصاصی خبر ۲۴؛ روزنامه نیویورکتایمز در گزارشی به قلم «الیزابت بومیه» نوشت که گروهی از پژوهشگران اسرائیلی برای شرکت در یک کنفرانس اروپایی دعوت شده بودند، اما برگزارکنندگان از آنان خواستند هویت حرفهای خود را پنهان کنند؛ رخدادی که خشم مقامات علمی تلآویو را برانگیخت و از سوی رئیس شورای آثار باستانی اسرائیل «شستوشوی وجدان اروپاییها» نام گرفت.
با وجود عقبنشینی بعدی برگزارکنندگان، این اتفاق نشانهای بود از تغییر عمیق رویکرد علمی اروپا در قبال اسرائیل پس از جنگ غزه.
بر پایهی دادههای منتشرشده، تاکنون بیش از ۵۰ دانشگاه اروپایی همکاری خود را با مؤسسات اسرائیلی تعلیق کردهاند. دانشگاههای بلژیک، هلند، اسپانیا و ایتالیا در صف نخست این موج قرار دارند و صریح میگویند که سکوت علمی در برابر بمباران غزه دیگر توجیهپذیر نیست. در مقابل، برخی مؤسسات هنوز ارتباط فردی با پژوهشگران مستقل اسرائیلی را حفظ کردهاند تا راه گفتوگو بهطور کامل بسته نشود.
پژوهشگران اسرائیلی این تحریمها را تلاشی برای «سلب مشروعیت» از نظام آموزشی خود میخوانند و مدعیاند که دانشگاههایشان از سیاست رسمی دولت فاصله دارند. با این حال، واقعیت این است که نهاد علم در اسرائیل طی سالهای اخیر پیوندی عمیق با سیاست امنیتی و نظامی یافته و همین پیوند، اکنون در آینهی اخلاق جهانی بازتاب یافته است.
در ایالات متحده، شرایط متفاوت است؛ دانشگاهها درگیر اعتراضات گسترده دانشجویی علیه جنگ غزه بودهاند، اما ساختار رسمی آموزش عالی هنوز از تحریم مؤسسات اسرائیلی پرهیز کرده است. فشارهای سیاسی برای برچسبزدن اعتراضات به «یهودستیزی» باعث شده بسیاری از مراکز علمی از موضعگیری علنی خودداری کنند.
«رئیس دانشگاه بنگوریون» این وضعیت را «دردناک و نوعی مجازات جمعی» خوانده، اما به نظر میرسد مسئله فراتر از احساس رنجش است. جنبش تحریم علمی اسرائیل در واقع بازتاب یک پرسش بنیادین است: آیا علم میتواند در برابر خشونت بیطرف بماند؟
تحولات اخیر نشان میدهد که جهان دانشگاهی دیگر حاضر نیست از مسئولیت اخلاقی خود شانه خالی کند. انزوای علمی اسرائیل شاید هنوز به مرحلهی کامل نرسیده باشد، اما بهروشنی از شکاف تازهای در وجدان علمی جهان خبر میدهد؛ شکافی میان دانایی و قدرت، میان آزمایشگاه و میدان جنگ.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟