به گزارش خبر۲۴، جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، از ۲۳ خرداد تا ۲ تیر ۱۴۰۴، یکی از پر سر و صداترین رویدادهای سال در شبکه‌های اجتماعی بود. داده‌کاوی محتوای منتشرشده در کانال‌های تلگرام فارسی نشان می‌دهد که شهرهای تل‌آویو، حیفا، بنی‌براک و بات‌یام بیش از سایر مناطق سرزمین‌های اشغالی در کانون اخبار قرار داشتند و احتمالاً بیشترین آسیب را از حملات ایران متحمل شدند. این گزارش، با ترکیب آمارهای دقیق و تحلیل محتوای کیفی، به بررسی جغرافیای خبری این جنگ، اهمیت استراتژیک شهرهای هدف و روایت‌های شکل‌گرفته در فضای مجازی می‌پردازد.
حجم و اهمیت خبری جنگ
جنگ ایران و اسرائیل در روز ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، رکورد بالاترین میزان تولید محتوای توییتری روزانه در سال را شکست. در بازه دو روزه منتهی به حمله آمریکا علیه ایران، حدود ۴ میلیارد بازدید در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها ثبت شد که این درگیری را به مهم‌ترین رویداد فضای مجازی پس از انقلاب تبدیل کرد. حجم عظیم اخبار و اطلاعات منتشرشده در این دوره، امکان تحلیل عمیق جغرافیای جنگ و تمرکز حملات را فراهم کرده است. داده‌های این گزارش، استخراج‌شده از محتوای تلگرام فارسی در بازه ۲۳ خرداد تا ۲ تیر ۱۴۰۴، تصویری از شهرهای هدف و مضامین پربازدید ارائه می‌دهد.
آمار و ارقام: شهرهای پرخبر
بر اساس داده‌کاوی انجام‌شده، چهار شهر تل‌آویو، حیفا، بنی‌براک و بات‌یام بیشترین توجه را در کانال‌های تلگرامی به خود جلب کردند:
– تل‌آویو: حدود ۵۰۰ هزار پست تلگرامی با ۱.۳۹ میلیارد بازدید.
– حیفا: حدود ۱۵۰ هزار پست با ۶۴۷ میلیون بازدید.
– بنی‌براک: حدود ۹۰ هزار پست با ۴۱۰ میلیون بازدید.
– بات‌یام: حدود ۱۰۰ هزار پست با ۳۱۵ میلیون بازدید.
شهرهای دیگر مانند اشکلون (۵۰ هزار پست، ۱۵۰ میلیون بازدید)، طمره (۴۰ هزار پست، ۱۲۰ میلیون بازدید) و طبریه (۳۵ هزار پست، ۱۰۰ میلیون بازدید) محتوای کمتری داشتند، که احتمالاً به دلیل مساحت جغرافیایی محدود یا نبود زیرساخت‌های استراتژیک کلیدی در این مناطق است.
تحلیل آماری
تل‌آویو، به‌عنوان پایتخت تجاری و دومین شهر پرجمعیت اسرائیل، با فاصله‌ای چشمگیر پرخبرترین شهر بود. این حجم محتوا نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک و نمادین این شهر در جنگ است. حیفا، با وجود تولید محتوای کمتر (یک‌سوم تل‌آویو)، به دلیل هدف‌گیری تأسیسات صنعتی حساس، بازدیدهای قابل‌توجهی داشت. بنی‌براک، با ۱۰ درصد محتوای کمتر نسبت به بات‌یام، ۳۰ درصد بازدید بیشتری کسب کرد که می‌تواند به زمان‌بندی حملات، منابع خبری یا اهمیت اهداف مورد اصابت مرتبط باشد. شهرهای کم‌اهمیت‌تر مانند اشکلون، طمره و طبریه به دلیل فقدان مراکز استراتژیک، کمتر در کانون توجه بودند.
تحلیل محتوا: روایت‌های رسانه‌ای
تحلیل مضامین پربازدیدترین پست‌های تلگرامی نشان می‌دهد که کانال‌های فارسی‌زبان بر خسارات مادی، انسانی و روانی حملات تمرکز داشتند. در ادامه، محتوای مرتبط با سه شهر اصلی بررسی می‌شود:
۱. تل‌آویو: قلب اقتصادی زیر آتش
تل‌آویو، با موقعیت استراتژیک در ساحل مدیترانه و نقش آن به‌عنوان مرکز اقتصادی اسرائیل، در صدر اخبار قرار داشت. پربازدیدترین پست‌ها شامل:
– تصویر دودهای عظیم در آسمان تل‌آویو پس از حملات موشکی ایران با ۱.۰۹۹ میلیون بازدید.
– گزارش انفجارهای مهیب اطراف تل‌آویو به نقل از شبکه الحدث با ۹۵۳ هزار بازدید.
– بمباران فرودگاه بن‌گوریون و مناطق شرقی تل‌آویو با ۹۴۸ هزار بازدید.
– فعال شدن آژیرهای خطر در تل‌آویو با ۹۳۵ هزار بازدید.
– انتشار تصاویر تل‌آویو در رسانه‌های عربی با ۹۱۱ هزار بازدید.
تحلیل: این پست‌ها بر نمایش خسارات بصری و هدف‌گیری زیرساخت‌های کلیدی مانند فرودگاه بن‌گوریون متمرکز بودند. تأکید بر آژیرهای خطر و انفجارها، فضای ترس و ناامنی را برجسته کرد و تل‌آویو را به نمادی از آسیب‌پذیری اسرائیل تبدیل نمود. استفاده از منابع عربی مانند الحدث، به تقویت اعتبار این روایت‌ها کمک کرد.
۲. حیفا: هدف‌گیری زیرساخت‌های صنعتی
حیفا، سومین شهر بزرگ اسرائیل و میزبان تأسیسات صنعتی حساس، به دلیل حملات به مراکز استراتژیک، توجه زیادی جلب کرد. مضامین پربازدید شامل:
– حمله به مخازن آمونیاک در حیفا با ۹۱۷ هزار بازدید.
– آتش‌سوزی در پالایشگاه حیفا پس از اصابت موشک‌های ایرانی با ۸۷۰ هزار بازدید.
– تصاویر برخورد موشک‌ها به ساختمان‌های حیفا با ۸۵۰ هزار بازدید.
– تخریب سه ساختمان ۲۰ طبقه در حیفا به نقل از العربیه با ۸۰۵ هزار بازدید.
– استفاده ایران از موشک‌های عماد، قدر و خیبرشکن در حملات به حیفا و تل‌آویو با ۷۹۹ هزار بازدید.
تحلیل: محتوای حیفا بر تخریب زیرساخت‌های اقتصادی و نمایش توان موشکی ایران متمرکز بود. اشاره به موشک‌های پیشرفته مانند خیبرشکن، بخشی از روایت قدرت‌نمایی ایران بود. گزارش‌های مربوط به پالایشگاه و مخازن آمونیاک، با برجسته کردن آسیب به نقاط حساس، تأثیر روانی حملات را تقویت کرد.
۳. بات‌یام: فاجعه انسانی و سیاسی
بات‌یام، شهری در جنوب تل‌آویو، به دلیل خسارات انسانی و حضور مقامات اسرائیلی، در کانون توجه قرار گرفت. پربازدیدترین پست‌ها شامل:
– بازدید نتانیاهو از بات‌یام پس از حملات سنگین موشکی ایران، به نقل از رسانه‌های عبری، با ۷۴۸ هزار بازدید.
– بی‌خانمان شدن بیش از ۱۰۰ خانواده در پی حملات ایران با ۴۴۴ هزار بازدید.
– مفقود شدن حداقل ۳۵ نفر در محل حملات موشکی با ۴۲۴ هزار بازدید.
– گزارش کانال ۱۴ عبری از کشته شدن ۹ نفر در بات‌یام با ۳۰۲ هزار بازدید.
تحلیل: محتوای بات‌یام بر بعد انسانی حملات و آشفتگی سیاسی در اسرائیل متمرکز بود. اشاره به حضور نتانیاهو، به‌عنوان نشانه‌ای از اهمیت حملات و ضعف رهبری اسرائیل، و گزارش‌های تلفات و بی‌خانمانی، احساسات مخاطبان را هدف قرار داد. این روایت، با تأکید بر ناکامی اسرائیل در حفاظت از شهروندانش، تکمیل شد.
تحلیل کلی جغرافیا و استراتژی جنگ
اهمیت شهرهای هدف
– تل‌آویو: به‌عنوان قلب اقتصادی و سیاسی، هدف اصلی حملات و نماد آسیب‌پذیری اسرائیل بود. حجم بالای محتوا و بازدیدها، اهمیت استراتژیک این شهر را نشان می‌دهد.
– حیفا: هدف‌گیری تأسیسات صنعتی مانند پالایشگاه و مخازن آمونیاک، این شهر را به هدفی کلیدی تبدیل کرد. نمایش توان موشکی ایران، بخش مهمی از روایت این حملات بود.
– بات‌یام و بنی‌براک: این شهرها، به دلیل نزدیکی به تل‌آویو و گزارش‌های خسارات انسانی، روایت تخریب و ناامنی را تقویت کردند. بازدیدهای بالای بنی‌براک، با وجود محتوای کمتر، احتمالاً به دلیل زمان‌بندی حملات یا اهمیت اهداف خاص بود.
– اشکلون، طمره و طبریه: این شهرها به دلیل نبود زیرساخت‌های استراتژیک یا مساحت محدود، کمتر مورد توجه قرار گرفتند، اما همچنان در گزارش‌های پراکنده از حملات حضور داشتند.
الگوهای روایی
کانال‌های تلگرامی فارسی، با تمرکز بر تصاویر بصری (دود، تخریب)، خسارات زیرساختی (فرودگاه، پالایشگاه) و تلفات انسانی، روایتی از موفقیت ایران و ضعف اسرائیل ساختند. استفاده از منابع خارجی مانند الحدث، العربیه و کانال ۱۴ عبری، به این روایت‌ها اعتبار بخشید و آن‌ها را در میان مخاطبان قابل‌قبول‌تر کرد. این محتواها، با هدف تقویت روحیه مخاطبان ایرانی و تضعیف تصویر اقتدار اسرائیل، طراحی و منتشر شدند.
در مجموع اما می توان گفت، جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، با تمرکز بر شهرهای کلیدی مانند تل‌آویو، حیفا و بات‌یام، نه‌تنها از منظر نظامی، بلکه در فضای رسانه‌ای و روانی نیز تأثیر عمیقی گذاشت. داده‌های تلگرامی نشان‌دهنده موفقیت ایران در هدف‌گیری نقاط حساس و ایجاد روایتی از قدرت در برابر اسرائیل است. تل‌آویو به‌عنوان نماد آسیب‌پذیری، حیفا به‌عنوان هدف استراتژیک و بات‌یام به‌عنوان صحنه خسارات، در کنار هم تصویری جامع از جغرافیای جنگ ارائه کردند.
