گزارش اختصاصی خبر۲۴،برنج، یکی از ارکان اصلی سبد غذایی ایرانیان، با قیمتی بیش از سه برابر نرخ جهانی به دست مصرف‌کننده می‌رسد. در بازارهای بین‌المللی، هر کیلوگرم برنج باکیفیت تنها ۱ دلار معامله می‌شود، اما در ایران این رقم به ۳ دلار (حدود ۳۵۰ تا ۳۶۰ هزار تومان) بالغ می‌گردد. این شکاف عمیق، نتیجه ترکیبی از سودجویی گسترده، هزینه‌های سرسام‌آور تولید و خلأهای اساسی در نظارت و توزیع است.
هزینه واقعی تولید در مقابل قیمت نهایی بازار
بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه تمام‌شده تولید برنج مرغوب طارم و هاشمی برای کشاورزان شمالی حدود ۱۴۰ تا ۱۴۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است. با این حال، همین محصول در خرده‌فروشی‌ها با قیمتی بیش از دو برابر این مبلغ عرضه می‌شود. فاصله چشمگیر میان مزرعه و بازار، عمدتاً به شبکه پیچیده واسطه‌گری، احتکار و نبود شفافیت در زنجیره تأمین بازمی‌گردد.
افشای سودهای کلان از محل واردات
وزارت جهاد کشاورزی اخیراً پرده از فعالیت یکی از واردکنندگان بزرگ برنج برداشت که تنها از راه گران‌فروشی، بیش از ۲۵۰ میلیون دلارسود غیرقانونی کسب کرده است. این مورد، تنها نوک کوه یخ مشکلات ساختاری در نظام واردات به شمار می‌رود؛ جایی که رانت، عدم نظارت و مجوزهای بی‌ضابطه، زمینه را برای انحصار و قیمت‌سازی مصنوعی فراهم کرده‌اند.
عوامل زیرساختی بالا رفتن هزینه تولید
علاوه بر سوءاستفاده در توزیع، مشکلات ریشه‌ای بخش کشاورزی نیز در این بحران نقش دارند:
– خرده‌مالکی اراضی و پراکندگی مزارع
– کمبود مکانیزاسیون و وابستگی به روش‌های سنتی
– جهش هزینه نهاده‌ها از کود تا سوخت و نیروی کار
این عوامل، بهره‌وری را به شدت کاهش داده و هزینه تولید را برای کشاورز به مرز غیراقتصادی رسانده‌اند.
چشم‌انداز اصلاح
کارشناسان اقتصادی و کشاورزی بر لزوم اقدامات فوری تأکید دارند:
– راه‌اندازی سامانه ردیابی دیجیتال از مزرعه تا فروشگاه
– کوتاه کردن زنجیره تأمین با حذف حلقه‌های غیرضروری
– تزریق اعتبار و تجهیزات برای مکانیزه کردن کشت برنج در شمال کشور
تا زمانی که این اصلاحات ساختاری اجرا نشود، بازار برنج همچنان در اسارت دلالان و رانت‌خواران باقی خواهد ماند و فشار معیشتی بر خانوارها تشدید می‌شود.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟