گزارش اختصاصی خبر ۲۴؛ محمود سریع‌القلم از چهره‌های شاخص جریان نئولیبرال در ایران، اخیراً با اظهارنظری جنجالی ادعا کرده است که «فقرا نباید وارد سیاست و اقتصاد شوند چرا که ظرفیت ذهنی لازم را ندارند.» این سخن که موجی از انتقادات را در پی داشته، در حقیقت روایت همان گفتمان نئولیبرالیستی است که حکمرانی را به کالایی لوکس برای طبقات خاص تبدیل می‌کند.
نماد گفتمان نئولیبرالی در ایران
سریع‌القلم به عنوان یکی از نظریه‌پردازان جریان نئولیبرال در ایران، همواره با طرح مفاهیمی مانند «نخبه‌سالاری» و «شایسته‌محوری»، در پی تئوریزه کردن حذف طبقات محروم از عرصه سیاست و اقتصاد بوده است. تحلیلگران سیاسی معتقدند این گفتمان که ریشه در مکتب نئولیبرالیسم دارد، با طبیعی جلوه دادن نابرابری‌ها، به دنبال مشروعیت‌بخشی به انحصار قدرت در دستان گروهی خاص است.
نئولیبرالیسم و پروژه حذف ساختاری محرومان
ادعای «عدم صلاحیت ذهنی فقرا» از سوی سریع‌القلم، از کلاسیک‌ترین مؤلفه‌های گفتمان نئولیبرالیسم است که سیاست را به انحصار یک طبقه خاص درمی‌آورد. در این پارادایم، اقتصاد بازار آزاد به مثابه تنها راهکار توسعه قلمداد می‌شود و طبیعی جلوه دادن نابرابری‌ها، توجیه‌گر حذف ساختاری طبقات کم‌برخوردار می‌شود.
تقابل گفتمان نئولیبرالی با مبانی انقلاب اسلامی
انقلاب اسلامی ایران با شعار «مستضعفین» پا به عرصه وجود گذاشت و همواره بر نقش محوری طبقات محروم در حکمرانی تأکید داشته است. گفتمان نئولیبرالیسم که از سوی افرادی مانند سریع‌القلم نمایندگی می‌شود، با محوریت ثروت و امتیازات طبقاتی، در تقابل کامل با این مبانی قرار می‌گیرد. آموزه‌های اسلامی نیز با تأکید بر «ان اکرمکم عندالله اتقیکم» و نفی هرگونه برتری‌جویی طبقاتی، به صراحت در مقابل این نگاه ایستاده است.
قانون اساسی؛ سد محکم در برابر نگاه انحصارطلبانه
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت هرگونه تبعیض را نفی کرده و مشارکت همگانی در اداره کشور را از اصول بنیادین خود می‌داند. اصل نوزدهم تأکید می‌کند که «مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند.» این اصول به وضوح نشان می‌دهد که ادعای محرومیت ذاتی هر قشر از جامعه از حق مشارکت سیاسی، مغایر با مبانی قانونی کشور است.
تجربه تاریخی؛ روایتی از نقش‌آفرینی محرومان
تاریخ ایران به ویژه در چهار دهه اخیر گواهی می‌دهد که بسیاری از تحولات مثبت و اصلاحات بزرگ از دل همان طبقات به اصطلاح «کم‌ظرفیت» برآمده است. تجربه دفاع مقدس به خوبی نشان داد که چگونه فرزندان محروم جامعه، با ابتکارات و فداکاری‌های خود، حماسه‌هایی آفریدند که نظیر آن در تاریخ کم‌سابقه است.
در مجموع باید گفت، اظهارات اخیر سریع‌القلم را باید در چارچوب گفتمان نئولیبرالیستی تحلیل کرد که پیش از این نیز در قالب‌های مختلف تکرار شده است. این نگاه نه تنها با موازین علمی و تجربی ناسازگار است، که با قانون اساسی کشور، آموزه‌های دینی و آرمان‌های انقلاب اسلامی در تضاد کامل قرار دارد. آینده ایران را نه انحصارطلبی جریان نئولیبرال، که مشارکت جمعی تمامی شهروندان در سرنوشت خویش خواهد ساخت.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟